8.1.15

ÇOCUKLARDA ŞİŞMANLIK (OBEZİTE) (1)

                                                                                         
 Aşırı yağ depolanması sonucu ideal vücud ağırlığının %20 veya daha fazla artmış olması şişmanlık (obezite) olarak kabul edilir.
Bu da; çocuğun veya erişkinin harcadığı enerjiden çok daha fazla enerji veren besinleri tüketmesi ile oluşur.
Aldığımız besinlerle kan şekeri  yükselir. Yükselen kan şekeri ile birlikte pankreastan insülün hormonu salgılanır ve şekeri yakarak günlük aktivitelerde ve de istirahat halinde gerekli olan nerjiye dönüştürür
Aldığımız besinler harcadığımız enerjiden fazla ise; (sedanter yaşamda) artmış kan şekerİ (Trifliserid))yani depo yağlara dönüşür ve Adipoz adı verilen yağ hücrelerinde depolanır.

Yağ hücreleri; doğum öncesi hayatın 6-9. aylarında ve doğumdan sonra ilk 1 yaş boyunca sayılarını arttırılırlar. Bu durum ergenliğe kadar devam eder.
Normalde 25 milyon olan yağ hücreleri çocukluk ve gençlik döneminde alınan fazla kilolara bağlı olarak sayıca artarlarsa bir daha azalmazlar.
Yağ hücre sayısı 40 milyona ulaşan kişiler sürekli obez kalırlar.
Diyetteki kalori arttıkça yağ hücreleri büyür. Zayıflama ile hücrelerin sayısı azalmaz sadece  hacimleri küçülür.

ÇOCUKLUKTAN İTİBAREN YAĞ HÜCRELERİNİN SAYISININ ARTMAMASINA ÖZEN GÖSTERİLMELİDİR.
Çocukluk döneminde şişman olan çocukların büyük çoğunluğu erişkin döneminde de şişman olurlar.

U.S.A dan her 10 çocuktan biri obezdir. 4 yaşına kadar obez olan çocuk erişkin olduğunda % 20,  ergenliğe kadar obez kalan çocuk erişkinlikte %80 obez olarak devam eder.
Ebebeynlerinden biri obez olan çocukta obezite % 40 ebebeynlerinin her ikiside obez olan çocukta obezite % 70-80 dir.
Başka bir deyişle; ebebeynlerden biri obez ise çocuğun obez olması 3 kat , ebebeynlerin her ikiside obez ise çocuğun obezlik riski 13 kat fazladır.

Kalori alımında ufak ama düzenli bir artış (örneğin fazladan günde bir parça börek, kurabiye vs. yenmesi) fazladan 50-100 k.kal alınması demektir. Bu da yılda 1-2 kg artışla sonuçlanır.

Besinlerin sağladığı enerji, çocukluk çağında fiziksel aktiviteler yanında büyüme içinde kullanılır. Süt çocukları enerjilerinin %40’ını büyüme için harcarlar.
Çocuk büyüdükçe enerji gereksinimi artmakla birlikte çocuğun her kilosu için gerekli enerji miktarı azalır.
1 yaşında her kg için 100 k.kal gerekli iken; 10 yaşında 70, 20 yaşında her kg için 45 k.kal gerekli olur.
Bebeklikte ilk 6 ay şişman olanlar; yürüme, diş çıkarma ve hareketlerinin artması ile normal kilolarına dönerler.

 Bebeklere her ağlayışta biberon verilmesi kötü yeme alışkınlığının başlatıcısıdır. Kalori değeri yüksek katı besinlere erken başlanması hızlı kilo artışı ve obeziteye zemin hazırlar.
Tüm gelişmiş ülkelerde şişmanlık sosyo ekonomik ve kültürel düzeyi düşük gruplarda görülür.
Ancak, ekonomik düzeyi yüksek toplumlarda eve giren bol ve cazip besin maddeleri çocuklar tarafından bilinçsizce tüketildiğinden o çocuklarda ebebeynlerine göre daha şişman olurlar
.
Günlük enerji alımının tüketildiğinden 25-50 kKal daha fazla olması obezite gelişmesi için yeterli olur.
Bebek ve çocukların sağlığının sadece kilo ile ölçüldüğü toplumlarda çocuğu aşırı beslemeye çalışmak, özellikle glisemik endeksi yüksek karbonhidratlar unlu, nişastalı besinler, fast foodlar, gazlı içecekler, şeker ve yağ oranı yüksek   besinler vermek,  medyada her gün reklamlarının yapılması sonucu çocuklar için bu besinlerin cazip kılınması, ayrıca çocukların T.V , internet, bilgisayar oyunları ile aktivitilerinin kısıtlanması, apartman yaşamına tutuklu olmak,sokakta oynayamamak hepsi hareketsiz(sedanter) yaşama  yol açarak enerji alımını arttırıp harcanan enerjiyi en aza indirmektedir.
Örneğin 1 saat hareketsiz TV seyretmek şişmanlık riskini arttırır. Çünkü; genelikle seyrederken besin değeri düşük, kalori değeri yüksek besinler de tüketilmektedir
.
Obezitede bunların yanında genetik yatkınlığında olabileceğini göz ardı etmemek gerekir.
Çocuklarda alınan enerjinin % 60-70 i metabolizma için kullanılır. İstirahat halinde en çok enerji tüketen organlar; karaciğer, beyin, kalp ve böbreklerdir.
Yeni doğanlarda beyin vücud ağırlığının % 10 unu oluşturur buna karşın alınan enerjinin % 40 ını tüketir.
Erişkinlerde ise; iskelet kası vücud kitlesinin % 40 ını oluşturur enerjinin ise sadece % 18 ini tüketir. Alınan enerjinin % 10 uda besinlerin sindirilmesi, emilmesi, depolanması için kullanılır.
Çocukluk ve ergenlik döneminde bir kısım enerjide büyüme için kullanılır. Özellikle bebeğin ilk 4 aylık döneminde büyümesi için alınan enerjinin %40ı kullanılır
.
OBEZİTE: Çocuklarda en çok 5-6 yaş arası, birde ergenlikte ortaya çıkar.
Yüksek kalori alımına bağlı obezitede kilosu ağır olan çocukların kemik yaşlarıda ileridir.
Burun,ağız ve küçük, çene iki kat halindedir. Meme bölgesi yağlanarak özellikle erkek çocuklarda utanç yaratan gelişmiş meme görüntüsü verir.
Karın sarkık ve şiştir. Sıklıkla strialar (cilt çatlakları) vardır.
Erkeklerde;  genital organlar küçük görünür. Penis gömük ve küçüktür.
Şişman çocuklar yaşıtlarından daha kısa kalırlar. X bacak  (genu valgum)deformitesi vardır.
Psikolojik bozukluklar sık görülür.
Kafasında oluşturduğu estetik şablona uymayan vücudunu seyreden ergen strese  girer. Bu durumda vücudun salgıladığı stres hormonu (cortisol) ile de vücud kıtlıkta vücud depolarını doldurmaya yönelik savunma mekanizması ile; daha sık ve daha çok yemeye yönelir  sonuç olarak çok şişmanlar.

                                                                                                            Devam edecek

Hiç yorum yok :

Yorum Gönder