BOYUN LENF BEZLERİ

Vücudumuzda kan dolaşımı gibi birde lenf dolaşımı vardır. Bu dolaşımın; vücudun tümüne yayılmış bölge karakolları gibi görevli;  1milimetreden küçükten, 1-2 santim çapına kadar değişen 500-600 civarında lenf bezi veya düğümü mevcuttur. Lenf  bezleri; lenf damarları, dalak, badecimler ve geniz eti (ki ikisi de lenf dokusudur),  timus bezi  vücud immün sisteminin çok önemli görevlileridirler.

            Lenf bezleri yapıları ve komumları ile enfeksiyonların yayılmasını engelleyicidirler. Lenf dolaşımı ile gelen hücre yıkıntılarını ve bakterileri yok ederler.

Mikro organizmalar lenf dolaşımı ile lenf bezlerine gelerek fagosite edilir (zararlı mikro organizma hücre içine alınarak yok edilir). Dolaşan lenfositlere antijen olarak sunulur ve böylece antikor yapımı oluşturulur
.

LENF BEZLERİNİN BÜYÜMESİ: Korunma ve immün sistem cevabı olarak; lenfoid elemanların proliferasyonu (bir dokudaki hücre sayısının bölünerek artması), fagositik hücre infiltrasyonu (dokuda bulunmaması gereken hücrelerin birikmesi, yayılması, artması) veya malign(habis) hücre infiltrasyonu sonucu olur.

Lenf bezlerinin boyun ve koltuk altında 1 cm den büyük,kasıklarda 1,5 cmden büyük olması lenf bezi büyümesi olarak kabul edilir.

Enfeksiyonda; bakteriler, toksinler ve onların yan ürünleri lenf damarları yolu ile lenf bezlerine taşınır ve orada iltihabi bir yapı oluşturur dolayısı ile de  şişerler .

Üst solunum yolu enfeksiyonlarında boyun, alt  ekstremite (bacaklar) enfeksiyonlarında kasık, akciğer enfeksiyonlarında mediasten, karın içi olaylarında kramp tarzında ağrılarla seyreden mezanter lenf bezleri şişer.

Lenf bezleri en çok; virüs ve bakteri enfeksiyonları nedeni ile şişerler. Özellikle virüslerle olan enfeksiyonlarda belirli bir bölge yerine yaygın lenfodonopati (lenf bezi büyüklüğü) görülür.

          Ebebeynler lenf bezi büyümesini kötü huylu olarak düşünme eğilimindedirler. Doktora düşen görev titiz bir araştırma ile gerçek büyüme nedenini saptayıp onları doğru bilgi ile ve de süratle rahatlatmaktır.

LENF BEZİ BÜYÜKLÜKLERİNDE MUAYENE BULGULARI

Kızarıklık, hassasiyet, fülüktüasyon (oluşumun içindeki sıvının verdiği çalkalanma duygusu) mikrobik bir oluşumu, sert hareketsiz kitleler tümörü düşündürebilir. Ayrıca; kilo kaybı, sebebi açıklanamayan ateş, 10-15 gün antibiyotik uygulaması sonucu cevap alınamayan 1-1,5 ay içinde küçülme göstermeyen durumlarda biyopsi gerekebilir
.

            Boyun lenf bezleri büyümesi: Akut olarak tek veya iki taraflı olabilir. Streptokok, stafilokok veya  Bartonella Koküsü ile oluşan kedi tırmığı hastalığı gibi bakteriyel,   enfeksiyöz mononükleoziz (EBV), kızamıkçık, suçiçeği, sitomegalo virüs (CMV) gibi viral,   tüberküloz (Tbc) gibi spesifik,   bazen toksoplasmoziz gibi paraziter   bazende; lösemi, lenfoma, Hodgkin gibi malign (habis) etkenlerle karşımıza çıkabilir.

MİKROBİK NEDENLERE BAĞLI LENF BEZİ ŞİŞLİKLERİ

Akut Cervical Lenf Adenitis : Üst solunum yolu enfeksiyonlarının  bölgesel lenf bezlerine yayılması sonucu lenf dokusunda oluşan bir enfeksiyondur.

Okul öncesi çocuklarda çok görülür.

Klasik olarak: Bez tek taraflı, soliter (tek başına) büyümüş ve hassastır.

Bu tabloya; % 70 hemalotik streptokoklar, % 20 staflokoklar, % 10 virüsler sebep olur.

En sık; farenjit ve tonsillit bazen de diş apsesi, ciltteki impetigo tarzı bir enfeksiyon,   yaralanma,  böcek sokması, iltihaplanmış sivilceler veya dış kulak enfeksiyonları sonucu görülür.

Şişen lenf bezi; ceviz bazen de yumurta büyüklüğündedir. Yumuşak, gergin ve hassastır, ateş olabilir.

Enfeksiyon Manonükleosis (EBV) (Öpücük hastalığı)

  Şişlikler boynun ön-arka yüzünde veya bütün vücutta yaygın olabilir. Yumuşak veya sert, hafif veya orta derecede hassastır. Ayrı  ayrıdır(paket halinde birleşmemiştir)  beraberinde; farenjit, dalak büyüklüğü( %50), döküntü(%15), halsizlik ve yorgunluk vardır.

Citomegalo Virüs Enfeksiyonu (CMV)

Yalnızca boyunda veya vücutta yaygın olabilir.

Hafif hassas, ayrı ayrı, yumuşak veya serttir.

Ateş, halsizlik, yorgunluk nadiren karaciğer dalak büyüklüğü olabilir.

Toksoplasmozis

Boyunda veya yaygın olabilir. Düz, sert, hafif hassastır.

Kas ağrıları, yorgunluk nadiren dalak büyüklüğü ve döküntü olabilir.

Bürüselloz (Malta Humması)

Boyunda, koltuk altında veya yaygın olabilir. Bazen hassastır. Öğle sonraları gelen ateş, titreme , terleme, baş, sırt, eklem ağrıları ve dalak büyüklüğü ile birliktedir.

RUBELLA (Kızamıkçık)

Lenf bezi şişlikleri boynun ön ve arka yüzünde oluşur. Yumuşak veya hafif sert, bazen hassas ve ayrı ayrıdır. Ciltte kızamığa has döküntü, damakta Forcheimer lekeleri vardır.

STREPTOKOKSİK FARENGİTİS

Şişlikler boynun ön yüzünde oluşur. Yumuşak veya hafif sert, ayrı ayrı ve hassastır.

Hastada; farenjit, baş ağrısı, halsizlik, karın ağrısı, damakta peteşiler (kanama odakları) veya ciltte kızıl tipi döküntü vardır.

Herpes simplex (uçuk)

Lenf düğümleri şişliği ön boyun ve çene altında görülür.

COXSACKİE VİRÜS ENFEKSİYONU (HERPANJİNA)

Şişlikler boynun ön tarafındadır.  Çok az hassas, yumuşak veya hafif sert ve hareketlidir. Ağız içi ülserler, el ve ayak tabanlarında veziküller (içi su dolu deri kabarcıkları) olabilir.

Adeno virüs

Boynun ön yüzü ve kulak önünde oluşur. Yumuşak, hareketli, hafif derecede hassastır. Farfenjit ile birlikte gözde konjoktivit mevcuttur.

Kronik Lenf Adenitis

Daha çok tüberküloz enfeksiyonu sonucu oluşur. Hasta lenf düğümü serttir, komşu dokulara yapışıktır, ağrılı değildir
.

MALİGN (habis) KAREKTERLİ BOYUN LENF BEZİ ŞİŞLİKLERİ

Lösemi

Boyunda tek veya muhtelif olur. Sert, çok sert, sıklıkla hızlı büyür. Dokuya yapışık ve hassas değildir.

Beraberinde: Ateş, halsizlik, kilo kaybı, kemik ağrıları, solukluk, cilt altı kanamaları, dalak ve karaciğer büyüklüğü vardır.

Lenfoma

Sert, çok serttir. Hızla büyür, yapışık veya birbirine birleşik nodüllerdir. Hassas değildir. Ateş,iştahsızlık, kilo kaybı, kemik ve eklem ağrıları olabilir.

Hodgkin

Ön-arka boyun, kulak önü ve köprücük kemiği üstünde görülür.( Unilatera)l tek taraflı görünüm tipiktir. Sert bazen lastik kıvamındadır. Yavaş büyür. Bazen yapışık veya hareketli olabilir hassas değildir. Ateş, halsizlik, kilo kaybı, gece terlemeleri, dalak ve karaciğer büyüklüğü olabilir
.

                 Bütün bu bulgular; iyi bir anamnez (hastanın ağzından şikayetleri, olayın başlangıcı ve seyri dinlenerek), dikkatli bir muayene ve de gerekli labaratuar testleri ile kesinlik kazanırlar.