GENİZ ETİ-BADEMCİKLER

ADENO TONSİLLİTİS (AMELİYATLARI)

Bademcikler lenfoid sistemin boğaza yerleşmiş dokularıdır.

Bademciklerin tıkanma yapacak kadar büyümesi ve sık tekrarlayan bademcik enfeksiyonları operasyon endikasyonudur.

Büyüme akut veya süregelen enfeksiyonlar sonucu olur.

Ancak;  enfeksiyon her zaman büyümeyi oluşturmaz bazen süregelen iltihaplı bademcikler ufak ve farenx kolonları içinde gömülmüş olabilirler.

Akut enfeksiyonda ileri derecede büyüyen bademcikler enfeksiyon geçince tekrar eski hallerine dönebilirler. Bir de yaşla birlikte dokuda küçülme oluşabilir.

Ön pilikaların sürekli hiperemik (kızarık) olması boyun lenf düğümlerinin şiş olması süregelen bademcik enfeksiyonu (kronik tonsillit) için bademcik büyüklüğünden daha geçerli bir bulgudur.

ENFEKSİYONLAR NEDENİ İLE DOKUSU BOZULAN BADEMCİK KORUYUCULUĞUNU KAYBEDER.

VÜCUTTA BADEMCİĞİN ALINMASINDAN SONRA EKSİKLİĞİNİN BİLİNEN HİÇ BİR ZARARI YOKTUR.

Solunumu engelleyen çok büyük bademcikler ve geniz eti olan çocuğa 6. Aydan itibaren operasyon yapılabilir  (tıbbi kesin bir zorunluluk varsa yaş engel değildir).

Normalde endikasyon var ise 3 yaştan sonra bademcik ve geniz eti operasyonları rahatlıkla yapılabilir.

ADENOİDLER (Geniz eti-Geniz bademciği)

Genzi eti de denilen adenoidler aynı bademcik gibi lenfoid dokudadır.

Burun boşluğunun arka kısmı ile damağın yani boğazın üst kısmında yer alır.

Nasofarenx (geniz) deki lenfoid dokuların büyümeleri (hipertropisi) ve enfekte olmaları (iltihaplanmaları) ekseri bademcikler ile birliktedir.

 ENFEKSİYONLAR SONUCU BÜYÜYEBİLDİĞİ GİBİ ALLERJİK NEDENLERLEDE BÜYÜYEBİLİR.

Adenoidlerin büyümesi nasofarenx kubbesini doldurarak; havanın b urundan geçmesini önler ve kulakta nasofarenxe acılan östaki borularını tıkar orta kulak enfeksiyonu ve işitme bozukluğu yaratır.

Bu durumda; ağızdan soluma, süregelen burun akıntısı, burundan konuşma (rinolali) karekteristikdir.

Burundan solunum yapılamaması burundan geçişte ısınıp süzülen havanın direkt ağızdan soğuk ve süzülmeden alınması sonucu larenx de oluşan tahriş özellikle geceleri gelen öksürük krizleri ile karşımıza çıkar.

Adenoidlerin büyklüğünde: İştahsızlık, yorgunluk, horlama, huzursuz uyku, uykudan ağlayarak uyanma, tat ve koku duyusunda bozulma, büyüme, gelişmede durgunluk , giderek yüzün şekil bozukluğu (üst dişlerin öne itilmesi, yüzün çirkinleşmesi, ağzın devamlı açık oluşu nedeni ile aptal bir görünüm- Facies adoneicus) ayrıca diş gıcırdatma ve boyun lenf bezlerinde şişmede sık görülür.

ADENOİDEKTOMİ (GENİZ ETİ OPERASYONU)

·         Adenoidlerin çok büyük oluşu tekrarlayan enfeksiyonlar.

·         Östaki tüpüne etki (tıkama) ile orta kulakta sıvı birikimi (efüzyon) veya süre gelen orta kulak enfeksiyonu.

·         İşitme kaybı oluşturması.

·         Süregelen sinüsitis (sinüs deliklerinin tıkanması)

·         Sürekli ağızdan solunum ve abartılı horlama.

·         Uyku apnesi, uyku bozuklukları.

·         Adenoid yüz (aptal görünüm) gelişmesi.

·         Tekrarlayan veya süregelen naso farenjitis.

Geniz eti operasyonu için endikasyon oluştururlar.

ADENOTONSİLLEKTOMİ (BADEMCİK VE GENİZ ETİ OPERASYONU)

·         Sık tekrarlayan iltihaplar: yılda 5-7 atak, iki yıl süresince 5 atak, üç yıl süresince yılda 3

atak gibi .

 Özet olarak yılda ortalama 4 ten fazla atak olursa okul çağı çocuklarında 6 ayda 3-5 atak oluşursa  depo penisilin ile  koruma uygulanır ancak yakınmalar devam ederse operasyon şarttır.

·         Tekrarlayan bademcik iltihabına bağlı ateşli havale veya kalp kapakçık hastalığı oluşursa (operasyon; enfeksiyon sayısını azaltır ancak akut romatizmal ateşi önlemez)

·         Tedavilere inatçı süregelen bademcik iltihapları, tekrarlayan boyun lenf bezi iltihapları.

·         Peritonsiller apseler (bademcik ve çevre dokuyu saran yumuşak dokuda oluşan apselerdir çok ciddi bir tablodur).

·         Yutmayı ve solunumu güçleştiren, beslenme,gelişme,konuşma bozukluğuna sebep olan büyümüş geniz eti ve  bademcikler, devamlı ağız solunumu, abartılı horlama, uyku apnesi, uyku bozuklukları.

·         Kronik tonsillitis -süregelen bademcik iltihabı-( Bu tabloda bademcik kriptleri arasında beyaz renkli peynirimsi maddeler oluşur.)

·         Difteri taşıyıcılığı.

·         Bademcik tümörü şüphesi.

Bütün bunlar mutlak alınma sebeplerini oluştururlar.

RELATİF( NİSPİ) ENDİKASYONLAR

·         Cervical lenfadenid (Boyun lenf bezleri iltihabı).

·         Tekrarlayan üst solunum yolu enfeksiyonu.

·         Beta hemolitik streptokok enfeksiyonlarından sonra oluşan sistemik hastalıklar örneğin(Akut  romatizmal ateş,  glomerulonefritis gibi).

·         Ateşli havalelere sebep olan bademcik enfeksiyonları.

OPERASYON: Enfeksiyon geçtikten iki üç hafta sonra yapılır.

Operasyon gerektiği, şart olduğu halde bademcik ve geniz etinin immün sistem için gerekliliği birçok ailede tereddüt yaratmaktadır. Ancak bunların immün sistem için gerekliliği immünolojik cevap ve hastalıkları önlemedeki rolleri bugün için şüphelidir.

KOMPLİKASYON:  En çok korkulan  kanamadır çocukların %3 ünde sıklıkla operasyondan sonraki ilk 24 saatte bazen de operasyondan 10 gün sonra oluşabilir.

Ödem:  Operasyon alanında nadiren oluşur ve solunum sıkıntısı yaratabilir.

KONTRENDİKASYON (Operasyonun yapılamama durumu) :

·         Pıhtılaşma bozuklukları.

·         Yarık damak.

·         Çocuk felci salgınları dönemi.

·         Boğazda akut enfeksiyon varsa.

·         Küçük dilin iki parçalı (bifid uvula) durumlarında çocuklarda hipernasal konuşmaya yol açacağı için operasyon yapılamaz.